Menopoz Nedir?

Kadınların yumurtlama fonksiyonunun sona ermesiyle (doğal veya cerrahi yol ile) başlayan dönem menopozdur. Menopoz döneminde eksilen östrojen ve progesteron bir çok sistemi etkiler. Artık östrojenin koruyucu etkisi olmadığı için kalp ve damar hastalıkları, kemik erimesi ve diğer sağlık problemleri ile karşı karşıya kalma riski artar. Bu özel döneme hazırlıklı olmak ve yaratacağı zorlu etkileri azaltmak mümkündür. Menopozun olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesinin en önemli ön koşulu tanısının en erken aşamada konulup erken tedaviye başlanmasıdır. Çünkü menopozdaki kayıplar ilk yıllarda en fazladır.

Menopoz Ne Zaman Başlar?

Son adet kanamasının üzerinden 12 ay geçmiş ise artık kişi menopozdadır. Menopozun ilk belirtileri 40 yaştan sonra adet düzensizlikleri ile başlar. Genetik ve çevresel faktörler sebebiyle menopoza girme yaşında bireysel farklılıklar fazladır ve 44-_55 yaş arasında menopoz normaldir.

Erken Menopoz Nedir? Neden Olur?

Erken menopoz (erken yumurtalık yetmezliği); menopozun 40 yaş öncesinde başlamasıdır. Menopoz döneminde östrojenin ve progesteronun azalmasıyla birlikte kalp-damar hastalıkları ve kemik erimesi riski artar. Bu nedenle erken menopoz tedavisi önemlidir. Erken menopoz nedenleri ise kesin olarak bilinmemektedir. Ancak menopoza girmeyi etkileyen faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Genetik faktörler
Psikolojik faktörler
Çevresel koşullar
Sigara kullanımı
Genel sağlık durumu, kemoterapi ve radyoterapi tedavileri

Menopoz Öncesi (Premenopozal Dönem) Belirtiler Nelerdir?

Adet düzensizliği
Ateş basması ve aşırı terleme
Depresif ruh hâli, gerginlik
Uyku sorunları
İştah artışı
Baş ağrısı ve baş dönmesi
Unutkanlık
Yorgunluk
Cinsel istekte azalma

Menopoz belirtileri, her kadında farklı olabilir. Aynı zamanda semptomların yoğunluğu da kişiden kişiye değişebilir.

Menopoz Dönemi Belirtileri Nelerdir?

Menopoz döneminde, menopoz öncesinde başlayan belirtilerin bir kısmı devam eder. Bununla birlikte östrojen azalmasına bağlı olarak;

Genital organlarda atrofi yani küçülme
Sık idrara çıkma
Kabızlık
Ağrılı cinsel birliktelik
Rahim sarkması
Cildin esnek yapısını kaybetmesi
Ağız kuruluğu ve bazı diş eti hastalıkları
Kalp hastalıkları riskinin artması
Osteoporoz (Kemik erimesi)
Kilo artışı ve cinsel isteksizlik şikâyetleri olabilir.

Menopoza Girildiği Nasıl Anlaşılır?

Menopoz öncesi dönemde adet düzeni de bozulmaya başlar. Rutin yapılan jinekolojik muayenelerde, kadın doğum uzmanları bu konuda gerekli testleri yaparak hastaya bilgi verecektir. Menopoz döneminde adet kanamaları tamamen kesilir. Bu dönemde jinekolojik muayenenin aksatılmaması önemlidir.

Biyoeşdeğer Hormon Nedir?

Biyoeşdeğer hormon kimyasal ve moleküler yapısı insan vücudunda sentezlenen hormonlarla aynı olan moleküllerdir. Diabet hastalarında kullanılan insülin, guatr hastalarında kullanılan tiroid hormonları ve menopoz tedavisi (BHRT) kullanılan östrojen ve progesteron biyoeşdeğerdir. Menopoz tedavisinde kullanılan BHRT, bilinen klasik ‘’hormon replasman tedavisi’’inden (HRT) farklıdır. HRT de sentetik östrojen ve progestinler kullanılmaktadır.

Biyoeşdeğer Hormon Replasman Tedavisi (BHRT) Nedir?

BHRT; menopozla birlikte artık yumurtalıklardan salgılanmayan östrojen ve progesteronun biyoeşdeğer formunun cilt ve/veya vajinal yolla yerine konulmasıdır. BHRT, sıcak basmaları, uyku bozuklukları ve menopozla ilgili ruhsal değişiklikler, ajinal kuruluk, gece terlemeleri, yorgunluk ve eklem ağrılarını azaltır. BHRT kalın bağırsak kanserinden ölümleri %50 azaltır. Hormon tedavisinin fayda ve risklerini anladıktan sonra almaya veya almamaya karar verseniz bile seçiminiz kalıcı olmak zorunda değildir. Her zaman fikrinizi değiştirebilirsiniz. Bunu yaparken doktorunuzla birlikte karar vermelisiniz.

Biyoeşdeğer Hormon Replasman Tedavisi Kimlere Uygulanabilir?

BHRT menopoz şikâyeti olan birçok hastaya uygulanabilir. Hekim hastaya tedavinin faydaları ve riskleri konusunda yeterli açıklamayı yapar, ve tedavi kararı birlikte verilir. Ancak bazı durumlarda hormon tedavisi riskli olabilir:

Rahim ve meme kanseri şüphesi olan hastalarda
Nedeni henüz bilinmeyen, anormal kanama şikâyeti olan hastalarda
Karaciğer hastalığı ve emboli riski olan hastalarda
Aşırı kilolu ve sigara kullanan hastalarda
Kalp krizi öyküsü olanlarda

İnsan ömrünün uzamasıyla birlikte kadının yaşamının üçte birinden fazlası menopoz döneminde geçmektedir. Menopozla birlikte yumurtalıklardan salgılana östrojen, androjenler ve progesteron vücuttan çekilir. Özellikle österojenin seviyesinini düşmesi erken dönemde sadece sıcak basmaları değil, kemik erimesi, kalp damar hastalıkları riskinde artış, beyinde kongnitif fonksiyonlarda bozulma ve psikolojik sorunlara neden olur. Östrojen ve progesteronun vücuttan çekilmesi uzun vadade alzheİmer riskini artırır.

Uygun moleküler yapıdaki hormonları, uygun yollardan kullanarak menopozun getirdiği riskleri minimize etmek mümkündür. Burada önemli olan nokta mümkün olan en erken dönemde tedaviye başlayabilmektir.